Η καταγωγή του φαίνεται να χρονολογείται το 2.000 π.Χ. και οι ρίζες του κόκκινου βολβού βρίσκονται στη Μεσόγειο. Συγγενείς με το σέσκουλο και το ζαχαρότευτλο, από την αρχαιότητα ακόμη αλλά και το μεσαίωνα, φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε ως βαφή αλλά και ως «γιατρικό».
Μπορεί το παντζάρι, στη χώρα μας, να είναι γνωστό για το μοναδικό μωβ χρώμα του βολβού του αλλά και τα νόστιμα φύλλα του που καταναλώνονται συνήθως βραστά ως σαλάτα. Ωστόσο, σε πολλές άλλες περιοχές της γης θα συναντήσουμε παντζάρια και σε άλλα χρώματα όπως τα κίτρινα, χρυσά, κόκκινα ή λευκά παντζάρια, ενώ στις μαγειρικές παρασκευές προτιμώνται βραστά, μαγειρεμένα αλλά και ωμά, τόσο οι βολβοί όσο και τα φύλλα τους σε πολλές διαφορετικές συνταγές!
Τα παντζάρια αν και έχουν γίνει διάσημα για το ιδιαίτερο χρώμα και κατ’ επέκταση τα αντιοξειδωτικά που κρύβουν στο βολβό τους, το φανερό τους τμήμα όμως δηλαδή τα φύλλα τους έχουν να αναδείξουν υψηλή θρεπτική αξία. Τα φύλλα Χαμηλά σε θερμίδες αποτελούν μία από τις πιο θρεπτικές επιλογές σαλάτας ακόμη και στη βραστή επιλογή τους. Πλούσια σε βιταμίνη Α και υψηλές ποσότητες λουτεΐνης και ζεαξανθίνης, τα πράσινα πικρά φύλλα των παντζαριών μπορούν να γίνουν σύμμαχος ενάντια στις ιώσεις, στην καλύτερη όραση αλλά και την προστασία της καρδιάς σε συνδυασμό με το κάλιο που περιέχουν. Παράλληλα αποτελούν πηγή βιταμίνης Β2, μαγνησίου, μαγγανίου και χαλκού συστατικά που εμπλέκονται στην καλύτερη λειτουργία του νευρομυϊκού συστήματος. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην κατανάλωσή τους από άτομα τα οποία λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή, λόγω των υψηλών ποσοτήτων βιταμίνης Κ που περιέχουν μια βιταμίνη που ευθύνεται για την πήξη του αίματος και την οστική υγεία. Παράλληλα στα παντζαρόφυλλα συναντάμε σίδηρο και ασβέστιο! Ο βολβός των παντζαριών από την άλλη, περιλαμβάνει κυρίως φυλλικό οξύ και μαγγάνιο ενώ σε μικρές ποσότητες συναντάμε το κάλιο και τον χαλκό, συστατικά που εμπλέκονται στην αναπαραγωγή και την παραγωγή ενέργειας στο σώμα. Τα φύλλα, ο βολβός και οι σπόροι, αποτελούν ένα συνδυασμό τροφών πλούσιο σε φυτοσυστατικά όπως οι πολυφαινόλες και τα καροτενοειδή, τα νητρικά συστατικά και βηταλαΐνες – που αποδίδουν το ιδιαίτερο χρώμα του βολβού, τα οποία έχουν συσχετισθεί με αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, ηπατοπροστατευτικές, αντικαρκινικές δράσεις στον οργανισμό και βελτιωμένη αθλητική απόδοση. Παράλληλα, ο συνδυασμός των διαφορετικών τμημάτων του παντζαριού καθώς και μελέτες που πραγματοποιούνται με τη χρήση χυμού ή εκχυλισμάτων παντζαριού έχουν δείξει ότι σε συμπυκνωμένη μορφή τα συστατικά τους πιθανόν δρουν θετικά ενάντια στην φθορά και σε λοιμώξεις του δέρματος, στην βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας και του στρες καθώς και στη βελτίωση παραγόντων καρδιαγγειακού και μεταβολικού κινδύνου. Παρόλα αυτά, η κατανάλωσή τους πρέπει να γίνεται με μέτρο μέσα στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής ώστε απολαμβάνουμε τα πλούσια οφέλη τους.
… ½ φλιτζάνι βρασμένα φύλλα ~20kcal & ½ φλ. Βρασμένος βολβός σε φέτες ~ 37kcal
Τα φύλλα:
Ο βολβός:
